Çok Yeme Bozukluk Mu? Bağımlılık Mı?
Son yıllarda yeme bozuklukları dışında alkol/ unsur kullanım bozukluğu teşhis ölçütlerini karşılayıp yeme bağımlılığı olarak teşhis alan bireyler bağımlılık alanında tedavi edilmeye başlamıştır. Yeme bağımlılığının husus bağımlılığı teşhis ölçütlerini karşılamasının değerli sebeplerinden birisi, birtakım yiyeceklerin santral hudut sisteminde tıpkı unsurlar üzere tesir göstermesidir. Yağlı, şekerli, çikolata üzere karbonhidrat ve yağ oranı yüksek kimi yiyeceklerin santral hudut sistemindeki mezolimbik yolakta (ödül yolağı) dopamin salınımını arttırdığı gösterilmiştir. Ayrıyeten, bu cins yiyeceklerin insula, orbitofrontal korteks ve singulat korteks üzere alkol /madde bağımlılığında kıymetli olan nöroanatomik bölgeleri aktive ettiği saptanmıştır.
Yeme bağımlılığında çikolata, şeker ve karbonhidrattan güçlü yiyeceklere çok istek duyma yani aşerme klinik araştırmalarda bilhassa bu yiyeceklerin tüketiminin direkt psikoaktif tesirinin olduğunu, içeriğindeki kakao ve şekerin de bu aşermede direkt tesirli olduğunu gösterilmiştir.
Obezitede Bir Yeme Bağımlılığımı?
Bazı çalışmalarda; tıkınırca yeme bozukluğu olan obez şahıslarda bu davranışın bağımlılıkta da görülen kompülsif yeme (kompülsif unsur kullanımı) ile benzeri olduğundan yola çıkarak obez bireylerin bir kısmının bir cins yeme bağımlılığı olduğu ileri sürülmektedir.
Homeostatik Yemeden Hedonik Yemeye Evrimleşen Yeme Alışkanlıkları
Yeme davranışı homeostatik ve hedonik olmak üzere iki farklı sistem üzerinden düzenlenmektedir. Bunlardan; homeostatik sistem bizim hayatta kalmamızı sağlar ve yememiz daha çok bu sistem tarafindan denetim edilirse sağlıklı kiloda kalınır. Şayet yememiz daha çok hedonik sistem tarafından düzenlenirse, beyin ödül sisteminin doyumsuz dopamin istemi nedeniyle çok, tıkınırca kalorisi yüksek, yağlı ve şekerli besinler tüketilebilir.
Bağımlılık gelişmesinde Opioid ve dopaminerjik sistem yemekten haz almada da tesirli.
Seker ve yağdan güçlü yiyeceklerin tüketilmesi singulat, hipokampus, nucleus akkumbens ve locus seruleustan dopamin salınımını ve endojen bir opioid olan dinorfininin gen ekspresyonunuartırdığı bildirilmiştir.
Sonuç olarak alkol / husus bağımlılığı ve öteki davranışsal bağımlılıklarda görülen aşerme, denetimsiz tüketme ve tolerans (aynı hazzı alabilmek için giderek daha fazla tüketme) yeme bağılılığında da görülmektedir. Hasebiyle yeme bağımlılığı tanısı alan bireylerin gerek ilaç gerekse terapi planlanırken biyo-psiko-sosyal alanları da içeren bütüncül bir tedavinin uygulanması durumunda hoş sonuçlar alınabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
