Sarkopeni, düşme riskini artırıyor
Sarkopeniyi önlemede sistemli antrenman ve istikrarlı beslenme tesirli oluyor
Halk ortasında “kas erimesi” olarak isimlendirilen, yaş alma süreci ile kas kuvveti ve
fonksiyonunda ilerleyici kayıp ile karakterize edilen bir durum olan sarkopeni, hareket
kabiliyetini ve dengeyi olumsuz etkileyerek düşme riskini artırıyor. İstanbul Atlas
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Kısmı Araştırma
Görevlisi Şevval Zeynep Girit, sarkopeniyi önlemenin en kıymetli adımlardan birinin düzenli
egzersiz alışkanlığı kazanmak, başkasının ise sağlıklı ve istikrarlı beslenme olduğunu söyledi.
Kas dokusunun korunması için sistemli ve kaliteli uyku da şart…
İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü
Araştırma Vazifelisi Şevval Zeynep Girit, Yaşlılar Haftası kapsamında “kas erimesi” olarak
bilinen sarkopeni ile ilgili değerlendirmede bulundu.
Sarkopeni, 60 yaş ve üzerini etkiliyor
Sarkopeninin yaş alma süreci ile kas kuvveti ve işlevinde ilerleyici kayıp ile karakterize
edilen bir durum olduğunu belirten Girit, “Sıklıkla 60 yaş ve üzeri bireyleri etkileyen ve
görülme oranı yaşla birlikte artan bu durum, bireylerin hareket kabiliyetinde azalmaya sebep
olarak bağımsız hayat sürmelerini kısıtlayan bir faktördür” dedi.
İlk belirtiler: Kas kütlesinde kayıp ve kas kuvvetinde azalma
Kas kütlesinde kayıp ve kas kuvvetinde azalmanın sarkopeninin birinci belirtilerinden biri
olduğunu kaydeden Girit, “Sarkopenisi olan yaşlı bireyler objeleri kaldırmak, merdiven
çıkmak, yük taşımak üzere kas kuvveti gerektiren aktiviteleri yerine getirirken zahmet yaşar.
İlerleyen süreçte fizikî performansta düşüş ile birlikte hareketlerde yavaşlama, sandalyeden
oturup kalkmakta zahmet üzere durumlar görülebilir. Kas kütle ve kuvvetindeki azalma ile ilişkili
olarak bireyler kondisyon kaybı yaşar, bu durum da bireylerin fizikî aktiviteler sırasında
daha yorgun hissetmelerine yol açan bir durumdur” diye konuştu.
Sarkopeni çeşitli faktörlerden etkileniyor
Yaşlılarda sarkopeninin çeşitli faktörlerden etkilenen çok taraflı bir durum olduğunu ifade
eden Girit, “Bireyler yaş aldıkça kas kütlesi ve fonksiyonunda doğal bir düşüş gerçekleşir. Lakin bu
süreçte yaşlanmanın yanında hormonal dengesizlikler, hareketsizlik, yetersiz beslenme ve
bazı kronik hastalıklar sarkopeninin süratli bir halde ilerlemesine sebep olabilir” uyarısında
bulundu.
Hormon düzeylerinde azalma, sarkopeni gelişimine katkı sağlıyor
Yaşlandıkça kas protein sentezinde kıymetli rol oynayan çeşitli hormonlarda azalma meydana
geldiğini belirten Girit, “Özellikle östrojen, testosteron ve büyüme hormonu düzeylerinde azalma kas rejenerasyonunu ve protein sentezini olumsuz tesirler. Ayrıyeten D vitamini eksikliği,
kas kuvvet kaybı ile bağlıdır. Bunların yanı sıra yaş alma ile birlikte artan kronik inflamasyon
kas yenileme ve büyüme sürecini yavaşlatır. Tüm bu faktörler sarkopeni gelişimine katkıda
bulunur” dedi.
Hareketsizlik kas yıkımını hızlandırıyor!
Kas kütlesi ve fonksiyonunu korumak için nizamlı antrenmanın çok değerli olduğunu belirten Girit,
“Düzenli idman kas metabolizması üzerinde olumlu tesirlere sahip iken hareketsizlik kas
protein sentezini azaltmakta, kas yıkımını da hızlandırmaktadır. Uzun vadede hareketsiz bir
yaşam biçimini benimseyen yaşlı bireylerde hormonal değişikliklere hareketsizlik dahil
olduğunda kas kütle ve kuvvetinde azalma hızlanır. Bu durum, hareket kabiliyetini ve dengeyi
olumsuz etkileyerek düşme riskini artırır ve bireyleri fizikî aktiviteden uzaklaşmaya iterek
bir kısır döngü oluşturur” ihtarında bulundu.
Sarkopenide yetersiz beslenme kıymetli rol oynuyor
İleri yaş devrinde beslenmenin ehemmiyetine işaret eden Girit, sarkopenide beslenmenin
etkilerine işaret ederek şöyle devam etti:
“Her bireyin hayatını sürdürebilmesi ve günlük aktivitelerini devam ettirebilmesi için belirli
bir güç gereksinimi vardır ve bu güç, kâfi ve istikrarlı beslenme ile sağlanır. Olağan şartlar
altında güç üretimi öncelikle karbonhidratlar ve yağlardan sağlanırken, kaynaklar yetersiz
olduğunda proteinler devreye girer ve güç üretimi için kullanılmaya başlanır. Vücudumuzda
proteinler ağır olarak kas dokusunda bulunur. Karbonhidrat ve yağların gerekli enerji
ihtiyacını karşılayamadığı durumlarda kaslardaki proteinler güç üretiminde kullanılır. Bu
süreç, kas yıkımına neden olarak kas kuvvetinde ve kütlesinde azalmaya yol açar. Bu duruma
bağlı olarak halsizlik, kırılganlık ve fizikî performansta düşüş görülebilir. Bu nedenle
sarkopenide yetersiz ve istikrarsız beslenme değerli rol oynamaktadır.”
Sarkopeninin şiddeti bireyden şahsa değişiyor
Sarkopeninin herkeste tıpkı formda ve birebir süratte görülmediğini belirten Girit, “Kişinin yaşam
tarzı, beslenme alışkanlıkları, genetik faktörleri ve sıhhat durumu sarkopeninin şiddetini
belirler. Tertipli antrenman yapan, istikrarlı beslenen ve sağlıklı bir ömür süren bireylerde kas
kaybı daha yavaş ilerlerken, hareketsiz bir hayat stili sürenlerde daha süratli olur. Örneğin,
yatağa bağımlılık, demans, yutma bozukluğu üzere faktörler, bireylerde beslenme ve aktivite
düzeyini olumsuz etkileyerek sarkopeni sürecini hızlandırır” diye konuştu.
Düzenli idman alışkanlığı kazanılmalı
Araştırma Vazifelisi Şevval Zeynep Girit, sarkopeninin önlenmesi için alınabilecek tedbirlere
değindi. Girit, şunları söyledi:
“Yaşlanmanın doğal bir modülü olarak ortaya çıkan sarkopeni büsbütün önlenemese de
geciktirilmesi ve gelişiminin yavaşlatılması, yaşlı bireylerin günlük ömür aktivitelerini bağımsız bir formda yerine getirebilmeleri, düşme ve düşmeye bağlı gelişebilecek
problemlerden korunmaları ve daha düzgün bir hayat kalitesine sahip olabilmeleri için oldukça
önemlidir. Sarkopeniyi önlemenin en değerli adımlardan biri, sistemli idman alışkanlığı
kazanmaktır. Yaşlı bireylerde dirençli antrenmanlar, yürüyüş, yoga ve tai-chi kas kütlesini ve
kuvvetini muhafazaya yardımcı olur. Direnç antrenmanları, beden tartısı ile yapılan hareketlerden
serbest tartı idmanlarına kadar geniş bir yelpazeye yayılabilir ve kas-iskelet sisteminin
güçlenmesini takviyeler. Aerobik idmanlar ise sirkülasyonu artırarak kaslara daha fazla oksijen
taşınmasını sağlar. Esneklik ve istikrar çalışmaları da düşme riskini azaltarak kas sağlığını
korumaya yardımcı olur.”
Egzersiz, istikrarlı beslenme ve güzel uyku şart
Egzersiz sürecinin kâfi ve istikrarlı beslenme ile desteklenmesi gerektiğini söyleyen Girit,
“Günlük protein alımına kıymet verilmeli, süt ve süt eserleri, yumurta, balık, tavuk üzere protein
kaynakları tüketilmeli, D vitamini ve kalsiyum alımına dikkat edilmelidir. Kas
metabolizmasında hormonların değerli bir rolü vardır ve kimi hormonların salgılanması
sirkadiyen ritme bağlıdır. Bu nedenle, kas dokusunun korunması için sistemli ve kaliteli uyku
şarttır” dedi.
Sağlıklı hayat alışkanlıkları benimsenmeli
Kronik hastalıkların bedende kronik inflamasyona neden olarak kas yıkımını hızlandırabileceği
uyarısında bulunan Araştırma Vazifelisi Şevval Zeynep Girit, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Alzheimer ve demans üzere hastalıklarda ise yutma ve beslenme bozuklukları kas kaybını daha
da artırabilir. Bu sebeple kronik hastalıkların sistemli takibi ve uygun tedavisi kas sağlığını
korumanın kıymetli bir modülüdür. Yaşlanma kaçınılmaz bir süreç olsa da sağlıklı yaşam
alışkanlıkları benimseyerek kas kaybını en aza indirmek mümkündür. Nizamlı egzersiz
yapmak, hakikat beslenmek ve faal bir ömür sürmek, yaşlılıkta daha güçlü ve sağlıklı bir
vücuda sahip olmanın anahtarıdır.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı